Oslo Seyahatim öncesi Norveç'i Tanıyalım

Efendim Merhabalar, 24-27 Temmuz 2015 tarihleri arasında Norveç'in başkenti Oslo'ya seyahat ettim. Bu yazımda Norveç'i resmi adıyla Norveç Krallığını tanıtacağım. Bir sonraki yazımda ise Oslo Seyahatimde nereleri gezdiğimi, neler yaptığımı, seyahat rotamı ve Oslo hakkında tavsiyelerde bulunacağım. 

Minik bir Norveç Künyesi ile başlayalım...

Nüfusu: 5.166.969
Para Birimi: Norveç Kronu NOK (1 NOK=0,3405 TRY)* 
Resmi Dil: Norveçce
Devlet Başkanı: Kral V. Harald

Brudeferden i Hardanger” (Bridal Party) by Adolph Tidemand & Hans Gude, 1848

Norveç'in Tarihi

Norveç tarihi hakkında yazılmış ilk yazılı dokümanlara göre, ülke topraklarında, 9. yüzyıla kadar, Alman kabilelerinin kurmuş olduğu birçok küçük krallıklar vardı. 872 yılında Kral Harold the Fairhaired, bu krallıkları tek bir Norveç Krallığı altında birleştirdi. 1066 yılına kadar Norveç'in ilk yerlileri olarak bilinen Vikingler, yaptıkları sağlam gemilerle Avrupa'da birçok yere saldırdılar. İskoçya, İrlanda ve İzlanda’yı işgal ettiler. 14. yüzyıl başlarında "Kara Ölüm" adını verdikleri veba hastalığının neden olduğu ölümler Norveç nüfusunun önemli oranda azalmasına yol açtı. 1397 yılında İsveç, Danimarka ve Norveç, Danimarka Kralı idaresi altında Kalmar birliğini kurdular. 1523'te İsveç bu birlikten ayrıldı. 1814 yılına kadar Danimarka'ya bağlı olarak yaşayan Norveç, 17 Mayıs 1814'te Eidsvoll'da bir bağımsızlık deklarasyonu yayınladı. Yeni bir meclis açarak, ilk anayasasını hazırladı. Ancak, aynı yıl Temmuz ayında İsveç Kralı Carl Johan Norveç’i işgal etti ve 4 Kasım’da iki ülke arasında birlik kurulduğu ilan edildi. Ağustos 1905 tarihinde düzenlenen referandumda Norveç halkının büyük çoğunluğu bağımsızlık yönünde oy kullandı. Daha sonra yapılan referandumda halkın büyük bölümü Norveç’in Krallık olmasını tercih etti. 18 Kasım 1905 tarihinde Norveç Parlamentosu Danimarkalı Prensi Carl’ı(daha sonra Hakon VII adını almıştır) Kral ilan etmesiyle, ülke tam bağımsız bir krallık haline geldi. 

Norveç Birinci Dünya Savaşı esnasında tarafsızlığını ilan etti. Buna rağmen, savaş boyunca 2000 Norveçli denizci hayatını kaybetti. İkinci Dünya Savaşı başladığında Norveç yine tarafsızlığını ilan etti. Ancak, 9 Nisan 1940 tarihinde Nazi Almanyası Norveç’e saldırdı ve Fransa ile İngiltere’nin askeri yardımına rağmen iki ay içinde bu ülkeyi işgal etti. Norveç, 1945 yılına kadar Alman işgali altında kaldı. Norveç Kralı ve Hükümeti işgal döneminde İngiltere’de faaliyet gösterdi. Ülkenin işgali 8 Mayısta Almanların çekilmek zorunda kalmasıyla son buldu. Sürgüne gönderilmiş olan Kral Haakon, ülkesine dönerek tekrar Norveç birliğini sağladı. İkinci Dünya Savaş sonrasında ABD'nin sağladığı Marshall Planı çerçevesinde yaklaşık 350 milyon dolarlık yardım alması ekonomik açıdan Norveç'i rahatlattı. Batı ve Doğu arasında stratejik bir mevkide yer alması ve Sovyet tehdidi nedeniyle 4 Nisan 1949'da NATO'ya katıldı. Norveç halkı 1972 ve 1994 yıllarında düzenlenen referandumlar sonucu iki kez tercihini AB dışında kalma yönünde kullandı.

Stortinget, Oslo

Norveç'in Siyasi Görünümü

Norveç parlamenter, demokratik ve temsiliyetçi bir yapı çerçevesinde “anayasal monarşi” ile yönetilmektedir. Bununla birlikte, Kral’ın siyasi gücü oldukça sınırlı ve daha ziyade simgeseldir. Halen ülkenin başında bulunan Kral V. Harald, 1 Ocak 1991’de tahta çıkmıştır.

Troll A Gaz platformu

Norveç Ekonomisi

Norveç kıt kaynaklara sahip bir ülke iken, 1970’lerden itibaren petrol ve doğalgaz gelirleriyle süratle zenginleşmiştir. Günümüzde Norveç, kişi başına düşen yaklaşık 65.900 ABD Doları milli geliriyle dünyanın en zengin ülkeleri arasındadır. Norveç ekonomisinde enerjinin ağırlığı tartışılmazdır. Dünya petrol rezervinin %1’ine sahip Norveç, RF’den sonra Avrupa’nın doğal gaz rezervlerine sahip ikinci büyük ülkesidir. Norveç, Rusya’dan sonra AB’ye gaz tedarik eden ikinci büyük ülke konumundadır. Ulusal düzeyde yaratılan değerin (GSMH) %23'ü; devlet gelirlerinin %30'u; yatırımların %29'u, ihracatın %60'ı petrol-doğalgaz sektörüne aittir. 2013 yılı verilerine göre Norveç dünya petrol üretiminde 15’inci; petrol ihracatında 12’inci, doğalgaz üretiminde 6’ıncı, doğalgaz ihracatında ise 3’üncü sırada yer almaktadır. Son dönemde petrol fiyatlarında yaşanan düşüş ile bağlantılı olarak Norveç ekonomisinde meydana gelebilecek duraklama ihtimali karşısında Hükümet, petrol dışı sektörlerin desteklenmesi yönünde çalışma başlatmıştır. Bu bağlamda, özellikle bilgi yoğun sektörler ile petrol sektörünün geliştirdiği yoğun teknoloji alanlarında çalışmalar desteklenmektedir. 

Norveç’in ihraç ettiği başlıca mallar; ham petrol, doğalgaz, metaller, balık ve balık ürünleri, demir ve çelik, sanayi makineleri, gemi dahil ulaştırma araçları, demir-çelik, kağıt ve kağıt ürünleri ve kimyevi maddelerdir. İthal ettiği başlıca mallar ise; ulaştırma araçları, maden cevheri ve döküntüleri, sanayi makineleri, elektrikli makine ve aletler, metal ürünleri, telekomünikasyon araçları, demir ve çelik, hazır giyim ve aksesuar, demir dışı metaller, mobilya, tıp ve eczacılık ürünleri, kağıt, sebze ve meyvedir.

Norveç’in ülkemizdeki yatırımları 2002-2013 yılları arasında toplam 383 milyon Dolar olarak gerçekleşmiş olup, 2014 yılında ise Norveç ülkemize 170 milyon Dolar yatırım yapmıştır. Türkiye’nin Norveç’te 2002-2013 yılları arasındaki yatırımları ise 3 milyon Dolar seviyesinde kalmış, 2014 yılında ise 22 milyon Dolar olarak gerçekleşmiştir. 

Norveç’te yaklaşık 20.000 Türk vatandaşı bulunmaktadır. 

2014 yılında 326.551 Norveçli turist ülkemizi ziyaret etmiştir.